Żużel. Rekordowy kontrakt Zmarzlika gwoździem do trumny II ligi?

Jest popyt – ceny rosną. To znana powszechnie prawda. Mamy deficyt towaru na rynku, kupujący przebijają się zawzięcie ofertami, praktycznie bez zahamowań, to i stawki osiągają niebotyczny dotąd pułap. A że środki podobno są i to w proponowanej wysokości – to kwoty żużlowych kontraktów gwiazd, tychże zaczynają sięgać. 

Niby w porządku. Zwykłe prawo ekonomiczne współzależności popytu i podaży. Tylko dwie wątpliwości. Pierwsza, to ta, czy ktokolwiek ma najmniejszą choćby kontrolę nad tym rozpasaniem. Niby to wszystko odbywa się poza jurysdykcją komisji licencyjnej PZMot, bo ta kontroluje „jedynie” zasadność kontraktów względem obowiązujących przepisów związkowych. Umowy cywilnoprawne, te sponsorskie, w ogóle Komisji nie dotyczą i nie interesują. Kiedy coś pęka, wysypuje się, sponsor okazuje się wiarygodny jak horoskop – szacowna Komisja ma dobre alibi. To było ryzyko własne układających się stron. Nam nic do niego. Tylko niech mnie ktoś przekona, że w PZMot marynarki są ślepe, głuche i nieme, a prawdziwy stan spraw jest zgodny z zapisami opasłych regulaminów. To tajemnica poliszynela, że najlepsi mogą liczyć na krotność oficjalnie dopuszczonych kwot. Skoro więc akceptujemy taki stan, to niech potem nie wypłakują oczu „pokrzywdzeni” rajderzy, że im ten czy ów i nie klub lecz dobrodziej, bo z nim umowę zawierał, nie wypłacił obiecanej sumy. To jednak inne zagadnienie.

Druga wątpliwość może mieć znacznie poważniejsze reperkusje. Rosnące i nieukrywane publicznie rekordy kwot kontraktowych gwiazd, wywołują mimowolną lawinę. Coś w rodzaju specyficznej, speedwayowej inflacji. Skoro mistrz dostaje bańkę za sezon, to ja jestem o połowę słabszy, więc pół miliona „muszę” skasować. To naturalnie bardzo duże uproszczenie. Chodzi jednak o szerszy wydźwięk. Mógłbym teraz zacytować właściwie wszystko, co pisano, dodam bardzo krytycznie, na temat Marty Półtorak, gdy ta, parę lat temu, ogłosiła światu milionowe uposażenie Nickiego w Rzeszowie. Cóż to teraz milion? Drobne na waciki. Tyle to będzie żądał, a co najważniejsze, otrzyma, przyzwoity jedynie ścigant na poziomie Ekstraligi, ze statusem U24. Najlepsi zdrowo przekraczają dwie duże bańki za sezon.

Nie czepiam się. Nie zaglądam nikomu do portfela. Powtórzę – jest chętny, oferuje i płaci – jego sprawa. Jeśli nie płaci, to PZMot, tym razem, nie ma się o co czepiać. Obie strony takiej umowy zdają sobie sprawę z ryzyka. Patrzę jednak szerzej na skutki dla żużla. Szczególnie w kontekście najbiedniejszych i tych którzy pasją, lecz bez poważniejszych środków próbują reaktywować żużel tam, gdzie niedawno był, a teraz zamilkł. Im będzie jeszcze trudniej, bo pułap minimalnych wymagań rośnie. Popatrzmy na to, co się wydarzy. Świat mocno się skurczył. Naturalnie ten żużlowy, a Polska płaci najlepszym jak szalona. Zatem najpierw drapie się w głowę producent. Wszystko jedno czego. Bez znaczenia. Sprzedaż mi spada, ale kilku klientów jeszcze mam, a oni mają kasę. No to ceny w kosmos jak kontrakty gwiazd. Za silniki, gaźniki, sprzęgła, akcesoria, nawet limitery i inne „drobiazgi”. Dalej ten sam rytuał pośród tunerów. Podopiecznych mniej. Zostawiam jednego/dwóch z czołówki w gratisie, żeby nie wypaść z rynku, bo ktoś mi musi dobrą markę podtrzymywać, a pozostałym winduję opłaty do poziomu tarasu widokowego w Pałacu Kultury. Zapłacą, bo muszą. Sami niczego nie sklecą, a jeśli nawet, to szalonych osiągów na tym „skleconym” sprzęcie pewnie i tak nie uzyskają. No i zawsze będzie kusiła perspektywa startów na super furze od światowego majstra. Nie rozdzielając włosa na czworo – skutkiem wysokich kontraktów nielicznych gwiazd będą horrendalne podwyżki dla pozostałych. I nie mówimy o podwyżkach zarabianych kwot, ale o wzroście kosztów. Jak to zahamować?

Naturalnym sposobem jest konkurencja na rynku. W żużlu takowej nie ma i prędko nie będzie. Najlepsi, ci najlepiej opłacani, poradzą sobie, bo ich na to stać. Do tego często parafują indywidualne umowy z dostawcami tych czy innych akcesoriów, przez co otrzymują pulę za darmo, byle reklamować i chwalić się przy każdej okazji na czym startują. Ci biedniejsi i najbiedniejsi zmuszeni są zadbać o nawet minimalny, niezbędny zakres inwestycji przed sezonem, a środków niewiele. Ubiegłoroczne stawki nie pozwolą zarobić, nie mówiąc o odłożeniu w skarpetę, więc perspektywa zmiany profesji na mniej niebezpieczną, a bardziej dochodową będzie coraz bardziej kusząca. No i ci biedni prezesi jeszcze istniejących ośrodków, szczególnie w drugiej dywizji. Nic tylko włosy z głowy rwać, o ile jeszcze jest co. Nagle środków nie przybędzie w ich klubach, a wydatki rosną w galopującym tempie. Na przykładzie Rybnika widać obecnie bardzo wyraźnie jak to działa w Polsce. Zakręcony kurek samorządowy, brak wsparcia ze strony sponsora strategicznego, przeżywającego własne problemy, rosnące koszty także wymagania i misternie budowana konstrukcja sypie się w okamgnieniu jak domek z kart.

Jeszcze gorzej wygląda to z perspektywy zapaleńców, którym marzy się odbudowanie dawnego ośrodka w wydaniu ligowym. Jeszcze nikogo nie zakontraktowali, a już muszą wydać krocie. Na sprzęt i osprzęt do utrzymania toru, na licencje i odbiory. Zebrać stertę dokumentacji „niezbędnej” przy organizacji imprez masowych i takie tam „drobiazgi”, bezpośrednio nie związane z utrzymaniem przyszłej drużyny. Można się zniechęcić. Tym bardziej, że zwykle są to pasjonaci nie mający przełożenia na wsparcie z samorządu. Nie ta półka dla zarządów miast. Krakowskim Smokom nawet przy aktywnym „współudziale” Chucka Norrisa z budżetu obywatelskiego nie udało się nic wskórać. A gdyby tak zaangażował się bogaty związek i część obowiązków przejął?

Jeśli zaś nawet nie pali się, co oczywiste, do finansowania czegokolwiek z własnych środków, to może choćby zwolnienie lub karencja w zapłacie za własne „usługi”? To już bardzo pomogłoby zapaleńcom, skierowało na właściwe drogi i ułatwiło działanie. Nie ma jednak systemu wsparcia klubów w kraju i zapewne nie będzie, bo któż miałby za nim, że użyję modnego zwrotu – lobbować?

Tak więc chwała najbogatszym za coraz wyższe kwoty w kontraktach i umowach sponsorskich, zaś ubogim krewnym z prowincji współczucie. Nie ma w żużlu koniunktury. Są chore, sztucznie wywołane dysproporcje. Wczorajszy „potentat” w jednym sezonie zmienia się w bankruta, bo mu kurek samorządowy przykręcili, a wtedy płacz i lament. Wcześniej jednak żadnych hamulców w windowaniu kosztów, pośrednio także tym najbiedniejszym. Czyli co? Opamiętajcie się ludzie. To „tylko” sport. A gdzieżby tam. Zwycięstwo to nie wszystko, to jedyne co się liczy – jak głosił napis w hokejowej szatni drużyny z filmu „Youngblood”. Zatem po trupach do medalu, bez zerknięcia we wsteczne lusterko na zaplecze, bez chwili zadumy i refleksji, bez zastanowienia nad skutkami ubocznymi? Zdaje się – właśnie tak. Szkoda…

PRZEMYSŁAW SIERAKOWSKI